Ainuddin Abdul Wahid

Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid merupakan Tokoh Pendidik yang amat berjasa kepada agama, bangsa, Negara. Beliau merupakan naib canselor pertama Universiti Teknologi Malaysia (UTM) memainkan peranan penting dalam mentransformasi Maktab Teknik Kuala Lumpur (MTKL) kepada Institut Teknologi Kebangsaan pada 1972, sebelum dinaik taraf kepada UTM tiga tahun kemudian.

Beliau memegang jawatan Naib Canselor UTM sejak 1975 hingga bersara pada 1989. Ainuddin merupakan anak Melayu pertama dilantik sebagai pengetua MTKL pada 1969. Allahyarham, anak kelahiran Teluk Intan, Perak itu turut dikenali sebagai 'orang kuat' di sebalik penubuhan Gabungan Pelajar Melayu Semenanjung (GPMS) bersama rakan senegerinya Allahyarham Aminuddin Baki, seorang lagi tokoh pendidikan negara.

Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid adalah lulusan Sarjana Muda Sains dalam bidang kejuruteraan dari Bristol University, United Kingdom pada 1956, dan kemudian mengambil ijazah lanjutan dalam bidang trafik dan kejuruteraan jalan raya di Ohio State University, Amerika Syarikat pada 1962 dengan dianugerahkan Fellowship dari International Road Federation Amerika Syarikat. Sekembalinya dari United Kingdom pada 1957, Ainuddin bertugas sebagai pembantu jurutera dengan Jabatan Kerja Raya.

Setelah menyelesaikan pengajian lanjutan di AS pada 1962, beliau dilantik sebagai pembantu jurutera untuk Lebuhraya Persekutuan Sungai Way-Klang selama setahun sebelum dinaikkan ke jawatan jurutera eksekutif kanan pada 1965.Pada 1969 dilantik sebagai pengetua MTKL, dan apabila MTKL dijadikan institut, beliau dilantik rektor pertamanya pada 1972 dan kemudian sebagai Naib Canselor pertama UTM pada 1975.

Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid adalah anak seorang guru besar, dibesarkan neneknya setelah kematian ibunya ketika Ainuddin berusia sembilan tahun.Beliau pernah memegang jawatan Presiden Persatuan Pelajar Malaya dan Singapura di Bristol pada 1953 hingga 1955, dan merupakan ahli majlis Institut Kejuruteraan Malaysia pada 1975 hingga 1977.

Di sektor swasta, beliau pernah menjadi Pengarah Sapura Telecommunications Bhd (Sapura Telecoms) dan Pengarah Cement Industries of Malaysia.
Beliau juga merupakan pemegang gelaran Doktor Kehormat dari University of Strathclycle, Glasgow, United Kingdom; Doktor Kehormat Pendidikan Universiti Malaya; dan Doktor Kehormat Kejuruteraan UTM. Pada tahun 2000, Ainuddin dinamakan Tokoh Ma'al Hijrah 1421.

Pengenalan

Tan Sri Ainuddin Wahid merupakan anak Melayu tunggal yang berani memperjuangkan hak Melayu terutama di bidang sains dan teknikal, iaitu satu-satunya bidang yang tidak dikuasai oleh orang Melayu hingga ke hari ini. Ketokohan Tan Sri Ainuddin Wahid mungkin boleh dikaitkan dengan kesungguhan dan dedikasinya untuk membantu lebih ramai anak-anak Melayu menceburi diri dalam pendidikan sains dan teknologi.

Beliau telah berani memperkenalkan beberapa pembaharuan dalam sistem pendidikan yang mampu mengubah struktur serta dasar pendidikan teknikal dan profesional sekaligus meninggalkan kesan yang berpanjangan hingga ke hari ini. Usaha itu bermula dalam tahun 1969 apabila beliau memegang teraju kepimpinan di Maktab Teknik Kuala Lumpur yang kemudiannya diusahakan naik taraf kepada Universiti Teknologi Malaysia (UTM).

 

Latar Belakang

Tan Sri Ainuddin Wahid berasal dari Teluk Intan, Perak dan dilahirkan pada 3 November 1929 bersamaan 30 Jamadil Awal 1348H. Ibunya bernama Rahmah binti Mohd. Hassan, pernah bertugas sebagai seorang guru di Sekolah Melayu Teluk Anson. Bapanya Abdul Wahid bin Badu pula merupakan seorang Guru Besar lepasan Maktab Perguruan Matang, Perak, manakala daruknya adalah bekas seorang guru di Sekolah Melayu Teluk Anson, sekarang Teluk Intan. Datuknya ini pernah menjadi pembantu kepada Sheikh-ul-Islam Negeri Perak yang pertama dan terakhir sehingga bersara.

Datuk sebelah emaknya pula pernah bersekolah dasar di Medan, Sumatera iaitu sebelum ia berhijrah ke Malaysia. Sebenarnya keluarga ibu bapanya berasal daripada kerurunan Mandailing di Sumatera. Maka berdasarkan latar belakang keluarganya itu, bolehlah dikatakan bahawa walaupun berasal daripada kampung, beliau dibesarkan dalam keluarga terdidik. Sudah pasti, secara langsung mahupun tidak langsung, hakikat ini mempengaruhi perspektif, orientasi dan sikapnya terhadap masyarakat, dunia dan erti kehidupan ini.

Beliau merupakan anak sulung daripada lima orang adik-beradik tetapi dua orang adiknya telah meninggal dunia. Adiknya yang masih hidup juga menceburi bidang pendidikan, iaitu Datuk Profesor Zainal Abidin, merupakan bekas Profesor Sejarah di Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) dan Cik Abrizah adalah seorang pesara yang pernah" memegang jawatan Guru Besar di Kuala Lumpur.

Berasaskan latar belakang keluarga yang berpendidikan itu, Tan Sri Ainuddin dan adik-adiknya boleh dianggap lebih beruntung daripada kanak-kanak lain. Asas-asas literasi dan agama telah diberikan dari awal lagi oleh ibu bapa. Apa yang diperolehi daripada ibu bapa dlperkukuhkan oleh datuk dan nenek beliau yang meletakkan asas-asas pendidikan agama secara mengaji dalam kelas-kelas Al-Quran mahupun secara lisan dengan menyebarkan cerita-cerita Nabi.

Tidak banyak yang boleh ditulis tentang proses sosialisasi dan interaksi beliau dengan ibu bapanya kerana kedua-duanya meninggal dunia ketika beliau masih kanak-kanak lagi. Ibunya meninggal pada tahun 1938 ketika beliau mencecah usia sembilan tahun, manakala bapanya meninggal empat tahun kemudian dalam tahun 1942. Oleh yang demikian, maka pengaruh asuhan ibu bapanya berhenti sewaktu beliau masih kecil lagi.

Apabila ibunya meninggal dunia, maka beliau dan adik-adik dibesarkan oleh nenek dan datuknya sebelah ibu. Tiba cuti sekolah, barulah beliau duduk bersama ayahnya, yang pada satu masa bertugas di Sungai Nipah di Hilir Perak. Mereka tidak mengikuti bapanya kerana faktor berpindah-randah daripada sebuah sekolah ke sekolah yang lain itu. Sebaliknya, mereka terus menetap di Teluk Intan dan dijaga oleh kedua orang nenek dan datuk. Melalui cara ini maka dapatlah dipastikan pendidikan awal mereka tidak terganggu.

Sungguhpun beliau tidak duduk bersama, Tan Sri Ainuddin sering berjumpa dengan bapanya terutama semasa cuti sekolah. Daripada bapanya, beliau memperolehi insight atau perspektif awal tentang bidang-bidang pekerjaan yang menggunakan pengetahuan sains dan matematik, khususnya bidang kejuruteraan. Pada suatu hari ketika cuti sekolah, beliau meronda-ronda di keliling kawasan Sungai Nipah menaiki basikal bersama-sama bapanya, beliau telah melihat orang membawa buah-buah kelapa yang penuh sarat di dalam sebuah sampan di sungai. Mereka membawa saratan kelapa itu dari Bagan Datoh.

Jadi, pada ketika itu, beliau telah berfikir dan bertanyakan kepada bapanya bagaimana orang boleh membawa kelapa sebanyak itu di dalam sebuah sampan. Jawapan bapanya hanyalah ringkas iaitu "...engineer yang buat ni...". Pada waktu ini, usia beliau adalah dalam lingkungan 10 hingga 11 tahun. Namun demikian, beliau telah mampu berfikir seperti membangkitkan persoalan tersebut. Jawapan bapanya telah menambahkan lagi minat beliau ke arah bidang kejuruteraan.

Ada kawan-kawannya terdiri daripada pembantu-pembantu juruteknik Melayu. Jadi, beliau berpendapat, bapanyalah yang merupakan pendorong utama atau berperanan besar kepada beliau untuk lebih meminati ke arah bidang kejuruteraan dan pendidikan. Walaupun berasal daripada kampung, beliau mempunyai minat terhadap subjek matematik. Ini jarang berlaku di kalangan kanak-kanak Melayu khususnya yang datang daripada luar bandar.

Rata-rata boleh dikatakan subjek Matematik sangat kurang digemari oleh pelajar-pelajar Melayu yang sering mempunyai prestasi yang kurang memberangsangkan. Berlainan kesnya, dengan Tan Sri Ainuddin Wahid , ini mungkin disebabkan oleh tindakan ayahnya yang kerap memberi mereka adik-beradik latihan matematik sejak daripada kecil lagi. Jadi dari situ, beliau telah ditanamkan dengan asas matematik sedikit demi sedikit.

 

Pendidikan

Beliau mendapat pendidikan awal atau rendah di Sekolah Melayu Laki-Laki Teluk Anson (Teluk Intan), Perak. Semenjak dari kecil di sekolah rendah, beliau sudah mula menunjukkan minat dalam bidang kejuruteraan, walaupun pada ketika itu beliau belum memahami atau mengerti sepenuhnya apakah bidang kejuruteraan. Beliau meminati bidang ini mungkin kerana lokasi rumahnya yang berkebetulan dekat dengan stor penyimpanan alat-alat Jabatan Kerja Raya (JKR). Minat beliau terhadap bidang ini semakin bertambah apabila beliau melihat pakaian seragam berwarna putih, iaitu baju putih dan seluar pendek putih yang dipakai pekerja-pekerja Inggeris. Mereka kelihatan amat segak, kemas dan menarik.

Secara tidak formal, Beliau dan adik-adiknya terdedah kepada asas-asas pendidikan dari rumah lagi. Ahli-ahli keluarga adalah terdiri daripada golongan pendidik yang secara langsung dan tidak langsung membimbing mereka menguasai kemahiran 3R iaitu menulis, membaca dan mengira. Demikian juga asas-asas pendidikan agama diletakkan oleh keluarga terutama oleh nenek dan datuk. Konsep keseimbangan atau kesepaduan antara pendidikan sekular dan pendidikan kerohanian telah ditegaskan untuknya dari awal-awal lagi.

Pendidikan agama yang diterimanya adalah dalam bentuk kelas mengaji Al-Quran dan kelas Fardhu Ain yang diadakan pada sebelah petang, antara jam dua hingga empat. Dalam pada itu, datuk Tan Sri Ainuddin Wahid sebelah emaknya, yang membelanya setelah kematian ibunya, sememangnya orang kuat agama. Beliau adalah Nazir di sebuah sekolah agama di Teluk Intan yang bergelar Madrasah Ihsaniah. Datuknya mengajar anak-anak muda dan sering memberi ceramah-ceramah agama. Sejak kecil Tan Sri Ainuddin Wahid kerap mengikuti datuknya ke Madrasah tersebut sama ada untuk mengaji, bersembahyang, berbuka puasa, mendengar syarahan dan sebagainya. Dari sinilah tertanam nilai-nilai murni dan pengetahuan tentang agama dalam dirinya.

Di rumah, bapa beliau sebagai seorang guru, selalu menggalakkan anak-anaknya rajin membaca buku dan akhbar. Kebanyakan buku itu adalah terbitan Sultan Idris Tanjung Malim dan adalah dalam tulisan jawi seperti Cerita Sang Lamri. Tabiat suka membaca akhbar juga tertanam kerana bapanya sering membeli akhbar harian. Contohnya, akhbar Wartahan. Daripada sumber-sumber inilah, maka Tan Sri Ainuddin terdedah kepada berita-berita luar dan apabila ada sesuatu peristiwa menarik hati dan menimbulkan persoalan, beliau sering bertanya dan berbincang dengan ayahnya.

Asuhan beginilah mungkin membantu beliau mengasah mindanya untuk berfikir dan berhujah, satu-satunya kemahiran yang perlu ada untuk berjaya dalam pendidikan di peringkat menengah dan dari sekolah Melayu, beliau memasuki Special Malay Class (SMC) untuk melanjutkan pelajaran ke sekolah Inggeris (SMC I dan SMC II) selama dua tahun. Apabila tamat SMC II, beliau terus masuk ke darjah 4, iaitu satu lompatan.

Ketika belajar di sekolah Inggeris di Teluk Intan, hampir separuh daripada pelajar di situ adalah pelajar-pelajar Melayu. Bagaimanapun, guru Melayu hampir tidak ada dan jika adapun hanya seorang sahaja iaitu untuk mengajar di kelas-kelas tertentu seperti Special Malay Class dan mengajar subjek Bahasa Malaysia di peringkat atas. Kebanyakan guru yang mengajar adalah berbangsa Cina. Adakalanya guru-guru ini tidak sensitif, ada yang mengherdik pelajar-pelajar Melayu dalam kelas dan menjatuhkan maruah dengan menggunakan panggilan-panggilan seperti 'belacan'. Ada juga menggunakan ugutan untuk menggagalkan pelajar Melayu dalam peperiksaan mereka kelak (Temubual dengan Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid pada 23 Julai 2002).

Walaupun pelajar Melayu ramai pada ketika itu, tetapi diskrirninasi wujud oleh guru khususnya yang berbangsa Cina atau India yang mengajar mereka. Ini berlaku kerana guru dan pentadbir Melayu sangat kurang. Misalnya, hanya ada seorang sahaja guru Melayu disekolahnya iaitu Cikgu Samad yang mengajar di Special Malay Class. Memanglah sukar untuk dinafikan bahawa era penjajahan dahulu, diskriminasi ke atas pelajar-pelajar Melayu kerap dan nyata sekali berlaku. Satu peristiwa yang dilalui oleh beliau masih jelas dalam ingatannya dan sebanyak sedikit mempengaruhi dirinya dalam menjalankan tugas-tugas sebagai seorang pendidik.

Ketika berada dalam penggal pertama darjah empat, beliau didapati mendapat nombor 1, mengatasi pelajar-pelajar lain dalam kelasnya termasuklah anak Guru Besar berbangsa Cina. Pelajar ini menghadapi masalah dalam subjek matematik tetapi berkehendakkan tempat pertama itu. Oleh yang 'demikian, Guru Besar tersebut telah meminta diadakan peperiksaan matematik sekali lagi semasa cuti sekolah.

Ini bermakna peperiksaan tersebut diadakan semasa beliau bercuti dan kebetulan pula sedang menziarahi saudara datuknya yang sakit di Batu Gajah. Oleh yang demikian, ketika peperiksaan itu diadakan, beliau tidak mengambilnya. Jadi, apabila keputusan peperiksaan dikeluarkan, anak Guru Besar Cina tadi telah mendapat tempat pertama hasil perubahan dalam matematiknya.Tan Sri Ainuddin Wahid mendapat markah kosong untuk peperiksaan itu kerana tidak menghadiri ujian kali kedua tadi.

Beliau melanjutkan pelajarannya ke peringkat menengah atas di Anglo-Chinese School, Ipoh. Pengalaman diskriminasi di sekolah peringkat atas adalah lebih hebat lagi. Pelajar Melayu selalu sahaja mendapat ejekan dan cacian daripada guru-guru bukan Melayu yang cuba memperkecilkan kebolehan dan semangat mereka. Contohnya, ejekan "...balik kampung tanam padi sajalah..." sering didengari. Nyatalah ketika itu, ada di kalangan guru-guru, khususnya yang bukan Melayu, tidak bersikap profesional dan sensitif, malahan tidak beretika. Walaupun pelajar Melayu ramai, tetapi mereka terasa seperti dalam golongan minoriti dan terpinggir.

Pengalaman yang dilaluinya itu walaupun pedih, tidak meninggalkan kesan negatif dan mematahkan semangat beliau. Sebaliknya, pengalaman itu telah meningkatkan kekuatan dan semangat beliau untuk berusaha lagi bagi terima, beliau mendapati terdapat perbezaan dalam sistem tanda matematik sukatan pelajaran Amerika Syarikat dengan sistem sukatan pelajaran British. Bagairnanapun, jawapan yang diperolehi adalah sama. Contohnya, jika sistem pelajaran matematik British menggunakan tanda campur (+), manakala sistem pelajaran matematik Amerika menggunakan tanda tolak (-), namun jawapannya tetap sama. Ini menunjukkan formula sahaja berbeza.

Ketika itu, beliau berada di Tahun 2 dan beliau telah bertanya kepada pensyarahnya yang berbangsa India, iaitu perbezaan tentang buku yang dibeli dengan nota yang diberikan oleh cikgunya itu. Apa yang berlaku ialah pensyarahnya tidak menjawab sepatah pun pertanyaan itu, sebaliknya, merenung tajam ke arah beliau. Ketika itu, beliau tersenyum sahaja dan apa yang memeranjatkan ialah pensyarah itu telah berkata bahawa Ainuddin boleh tersenyum sekarang, tetapi jangan terkejut jika digagalkan dalam peperiksaan bulan Jun kelak.

Ternyatalah pensyarah itu telah mengugutnya dan tidak menggalakkan sebarang pertanyaan yang tidak selari dengan apa yang difikirkan patut atau boleh. Satu lagi contoh yang masih segar dalam ingatan ialah apabila seorang pelajar Melayu yang bijak dan cemerlang dalam subjek lukisan teknikal, telah bergaduh atau berselisih faham dengan guru yang mengajarnya. Gurunya itu telah mengugut untuk menggagalkannya dan terus menggagalkannya dalam peperiksaan yang diambil.

Setelah dua tahun berada di Maktab Teknik iaitu Tahun 1 dan Tahun 2 pada tahun 1951, beliau berjaya mendapat biasiswa daripada kerajaan Perak untuk melanjutkan pelajaran ke England dalam jurusan Sains Kejuruteraan. Walaupun tidak menamatkan pengajiannya di Maktab Teknik, pengalamannya di situ banyak membantu beliau ketika belajar di University of Bristol untuk program ijazahnya.

Di Universiti Bristol di England hanya terdapat 2 orang pelajar Melayu sahaja, iaitu beliau sendiri dan seorang rakan daripada Johor yang merupakan senior setahun daripadanya. Bagairnanapun, rakannya itu telah gagal pada tahun berikutnya, maka tinggallah beliau seorang sebagai pelajar Melayu tunggal di situ. Walaupun ada pelajar Malaysia daripada kaum lain di universiti yang sama, namun mereka tidak bergaul rapat. Malahan Ainuddin lebih banyak bergaul dengan orang-orang tempatan.

Di England kebiasaannya, orang-orang universiti yang akan mencarikan rumah ternpat tinggal bagi pelajar luar, seperti Tan Sri Ainuddin Wahid. Bagaimanapun, beliau sukar menyesuaikan diri untuk tinggal bersama dengan keluarga Inggeris itu dari segi masa, cara dan jenis makanan yang disediakan. Justeru itu, beliau berusaha mencari tempat tinggal yang lain dan memasak sendiri. Cara ini beliau dapat rneneruskan arnalan hidup dan cara makanan yang diwarisi dari rumah.

Sepanjang pengajiannya, beliau menghadapi sedikit masalah dalam subjek sains sahaja, kerana beliau kurang asas dalam subjek-subjek tersebut. Bagaimanapun, beliau telah berusaha sehingga berjaya. Tan Sri Ainuddin Wahid tidak mempunyai atau membuat perancangan jangka panjang bagi pelajarannya, beliau sentiasa belajar dan mengulangkaji pelajaran setiap hari di rumah selepas kuliah. Pada pandangan beliau, sistem pendidikan British mempunyai kelemahan dan kebaikan sendiri.

Satu kelemahan ialah dari segi saiz kelas, iaitu seorang pensyarah mengajar jumlah pelajar yang ramai, antara 60 hingga 70 orang satu kelas. Cara ini tidak menggalakkan kerana pensyarah sukar memberi tumpuan kepada setiap seorang pelajar. Tambahan pula mereka jarang mementingkan perbezaan latar belakang di kalangan pelajar. Satu kebaikan ialah dari segi sikap pensyarah terhadap tugas dan pelajar yang dididik. Beliau melihat pensyarah memberikan ilmu mereka dengan ikhlas.

Contohnya, jika beliau atau rakan-rakan sekelasnya yang lain bertanya, pensyarah akan sedaya-upaya memberikan jawapan yang bersungguh-sungguh sehingga pelajarnya faham. Selain itu, pengajar bagi kelas tutorial untuk Tahun 1 adalah profesor yang cukup berpengalaman, memberi komitmen, perhatian penuh dan mengambil berat tentang pelajaran serta tidak marah-marah atau mengikut emosi.

Berkat usaha dan kegigihannya, akhirnya pada tahun 1956, Tan Sri Ainuddin Wahid berjaya mendapat Ijazah Bachelor of Science (B. Sc) dalam bidang kejuruteraan sebagaimana yang diimpikan. Pada tahun 1961 hingga 1962, beliau telah mengikuti kursus khas lepasan ijazah dalam bidang Kejuruteraan Lebuhraya atau Kejuruteraan Jalan Raya dan Lalulintas di Ohio State University, Amerika Syarikat, melalui anugerah Fellowship of The International Road Federation, Washington.

 

Kerjaya dan Sumbangan

Mengimbau kembali kerjaya dan jawatan yang pernah disandangnya, beliau bukan sahaja melibatkan dirinya dalam bidang kejuruteraan secara aktif dan langsung sebagai seorang profesional, tetapi telah juga menabur bakti sebagai seorang pendidik, pentadbir dan ahli korporat. Nyatalah sebagai seorang individu, beliau mempunyai ciri-ciri tersendiri yang memberinya kemahiran dan kebolehan untuk memegang pelbagai jawatan dan tanggungjawab.

Kerjayanya sebagai seorang pentadbir di institusi pendidikan tinggi mungkin lebih dikenali daripada kerjayanya sebagai seorang jurutera dan pegawai kerajaan. Mungkin ini kerana beliau adalah dilahirkan untuk menjadi seorang pendidik. Apabila direnungi latar belakang yang dilalui, tret-tret seorang pendidik itu memang telah lama terpendam dalam jiwanya hanya menunggu masa untuk mekar berkembang.

Sesungguhnya kerjaya Tan Sri Ainuddin Wahid di bidang pendidikan merupakan sesuatu yang tidak pernah dirancang dengan teliti, sebaliknya seolah-olah sesuatu yang telah tersurat. Keadaan memaksanya memasuki kerjaya di bidang pendidikan dan keadaan jugalah yang menguji kebolehannya sebagai pentadbir kanan sebuah universiti di negara ini.

i. Sebagai Jurutera

Tan Sri Ainuddin Wahid memulakan kerjayanya secara rasmi sebagai seorang jurutera di Jabatan Kerja Raya (JKR) bertempat di Kuala Lumpur. Dari kecil beliau telah meminati bidang kejuruteraan, iaitu satu bidang yang tidak lazim diceburi anak-anak Melayu, apatah lagi anak kampung. Kesukaran dan halangan yang dilaluinya tidak melemah dan mematahkan semangatnya, malahan berjaya menggerakkan motivasi diri untuk mencuba hingga berjaya sekaligus membuktikan kepada mereka yang beranggapan bahawa orang Melayu itu bodoh dan malas serta tidak layak menjadi jurutera.

Tidak banyak yang diceritakannya tentang kerjaya sebagai seorang jurutera mungkin kerana beliau tidak bertugas lama dan mungkin juga kerana beliau bekerja dengan kerajaan di mana segala tugas dan tanggungjawab adalah mengikut peraturan-peraturan yang diatur atau ditetapkah.

ii. Sebagai Pengetua Maktab Teknik

Dalam tahun 1969, semasa beliau masih memegang jawatan jurutera dalam JKR, beliau telah dimaklumkan oleh Tun Sambathan, Menteri di Kementerian Kerja Raya akan arahan supaya beliau menjadi Pengetua di Maktab Teknik, satu-satunya institusi pendidikan yang dihadirinya selepas pendidikan menengah. Makluman ini adalah merupakan arahan kepada beliau kerana Tan Sri Ainuddin menceritakan bahawa Tun Sambathan menasihatkannya menerima jawatan itu dan tidak menolaknya Tahun 1969 adalah satu tanggal bersejarah di Malaysia.

Peristiwa 13 Mei yang melibatkan pergaduhan kaum berlaku dalam tahun 1969. Salah satu akibat peristiwa berdarah ini ialah orang-orang Melayu telah menuntut supaya mereka diberi lebih banyak peluang dalam pendidikan khususnya untuk membasmi kemiskinan hidup. Dasar Ekonomi Baru (DEB) telah diperkenalkan oleh kerajaan dalam tahun 1970 berikutan peristiwa 13 Mei ini yang memberi tumpuan kepada dua objektif utama, iaitu membasmi kemiskinan dan penstrukturan semula masyarakat agar ketidakseimbangan ekonomi dan sosial antara kaum boleh diatasi.

Salah satu saluran untuk membasmi kemiskinan itu ialah melalui pendidikan; seberapa boleh orang-orang Melayu harus dibantu agar mereka meningkatkan keupayaan untuk sama-sama merebut peluang mengikuti pendidikan terutama di peringkat tinggi. Di bawah DEB juga, kerajaan telah menetapkan sasaran supaya menjelang 1990, orang-orang Melayu dan golongan Bumiputera yang lain akan memiliki dan menjadi pengurus dalam sekurang-kurangnya 30% daripada aktiviti perniagaan dan perindustrian negara. Struktur pekerjaan dalam semua sektor harus mencerminkan komposisi kaum keseluruhan negara (Robiah 1980).

Sebagai gambar latar belakang juga, Maktab Teknik ini bermula sebagai Sekolah Teknik ditubuhkan dalam tahun 1925 oleh Public Works Department (PWD) di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Tujuan utamanya ialah untuk menawarkan kursus-kursus latihan bagi melatih pegawai-pegawai kerajaan. Status maktab ini dimantapkan lagi apabila ia menawarkan pelbagai kursus di peringkat diploma dan bangunan baru telah dibina dan ditambah. Sehingga I960, maktab ini menawarkan kursus-kursus kejuruteraan elektrikal, mekarukal dan sivil, arkitek, survei dan perancangan bandar. Beberapa kursus di tahap sarjanamuda yang membolehkan pelajar menduduki peperiksaan profesional di United Kingdom juga dijalankan (Robiah 1980).

Jadi, berdasarkan keadaan pergolakan masyarakat dan status kemajuan Maktab Teknik, maka Tan Sri Ainuddin menerima tawaran yang diberikan kepadanya. Walaupun beliau tidak pernah mengikuti kursus pendidikan dan tidak ada pengalaman kerja di bidang itu, beliau tidak pula teragak-agak, malahan melihatnya sebagai satu cabaran hidup. Pernah beliau menyatakan pemilihannya sebagai Pengetua Maktab Teknik itu adalah kerana beliau telah diutuskan dan disuruh oleh Allah (Temubual dengan Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid pada 23 Julai 2002).

iii. Sebagai Naib Canselor Universiti Teknologi Malaysia (UTM)

Apabila dilantik sebagai Naib Canselor pertama UTM, Tan Sri Ainuddin telah pun mempunyai pengalaman pentadbir, walaupun hanya sebagai Pengetua Maktab. Namun beliau menghadapi pelbagai cabaran yang dianggap besar dan berat tetapi beliau tabah dan cekal menghadapinya. Pegangan hidupnya adalah jelas; beliau dihantar ke situ untuk membantu orang-orang Melayu. Justeru itu, ia pasrah dengan segala-galanya dan sentiasa berdoa meminta bantuan daripada Allahs.w.t.

Mungkin dapat disimpulkan masalah yang dihadapi itu menyentuh empat perkara besar berikut:

1. Penerimaan dan persetujuan pihak-pihak tertentu terhadap beberapa tindakan yang diambil untuk membetulkan amalan yang telah lama berlaku, iaitu diskriminasi dan ketidakadilan terhadap pelajar Melayu.
2. Menambah bilangan pensyarah khususnya pensyarah Melayu dan menjayakan dasar pendidikan kebangsaan.
3. Membentuk sikap yang positif dan yang mahu mencuba sedaya-upaya dan tidak lekas mengaku kalah di kalangan pelajar Melayu.
4. Penerapan nilai-nilai Islam dalam kehidupan pelajar.

Salah satu masalah utama yang dihadapi oleh beliau ketika memegang teraju kanan di UTM ialah masalah kekurangan tenaga pengajar dalam bahasa kebangsaan. Beliau telah berusaha menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar dan walaupun terdapat beberapa bantahan daripada pihak dalam dan luar, beliau tetap bertegas dengan mengatakan bahawa perkara itu mesti dilaksanakan. Jika tidak, lagi banyak masalah akan timbul kemudian, lagipun hanya pentadbir Melayu sahajalah yang dapat memartabatkan bahasa itu sebagai bahasa kebangsaan.

Tindakan baru yang beliau ambil ialah dengan mendapatkan sokongan pihak Kementerian Pendidikan dan meminta bantuan atau kerjasama tenaga pengajar dari Bandung, Indonesia, untuk mengajar di UTM. Hasil beberapa perbincangan, beliau berjaya mendapatkan lebih kurang 40 orang tenaga pengajar dari sana di peringkat permulaan. Dengan adanya bantuan dan dorongan daripada guru-guru daripada Indonesia inilah maka Tan Sri Ainuddin Wahid berasa lebih berani dan yakin dengan segala tindakan yang diambilnya itu.

Selain bantuan daripada Indonesia, ramai juga para jurutera Melayu yang kebanyakannya bekas pelajar UTM khususnya daripada kumpulan pelajar pertama, yang bertugas di Telekom dan Lembaga Letrik Negara, datang ke UTM selepas waktu pejabat, untuk memberi tuisyen kepada pelajar-pelajar tanpa sebarang upah atau bayaran. Mereka melakukannya dengan sukarela memandangkan mereka bekas pelajar dan memahami masalah kekurangan tenaga pengajar yang di hadapi oleh UTM ketika itu.

Walaupun skim bayaran memang ada untuk mereka ini, tetapi sebilangan daripada mereka enggan mengambil bayaran itu. Beliau berpendapat situasi ini berbeza dengan situasi sekarang kerana kebanyakan tenaga pengajar lebih mengutamakan 'upah' daripada berkhidmat secara sukarela.

Penekanan untuk menukar bahasa pengantar kepada Bahasa Melayu adalah untuk membolehkan lebih ramai pelajar Melayu mengikuti program pengajian di bidang kejuruteraan. Tetapi, walaupun beliau memperjuangkan nasib dan bangsa Melayu serta sangat prihatin akan latar belakang pelajar Melayu, beliau tidaklah menindas pelajar-pelajar bukan Melayu atau menutup peluang untuk cemerlang dalam pengajian. Contohnya dalam peperiksaan tahun akhir di UTM, ramai pelajar bangsa Cina yang layak mendapat kelas satu.

Beliau menerima hakikat itu dan menegaskan bahawa adalah tidak adil jika dimanipulasikan keputusan yang sudah menjadi hak pelajar Cina itu, dan dalam ajaran Islam kita digalakkan bersifat adil dan jujur. Bagi beliau, untuk benar-benar menolong pelajar-pelajar Melayu berjaya, kita mesti mendidik mereka dengan bersungguh-sungguh dalam proses pendidikan dan selok-belok kehidupan. Mengenai pendidikan anak-anak Melayu ini, beliau berpendapat orang Melayu itu sendiri harus bertindak dan prihatin untuk membela nasib kaumnya sendiri.

Kesedaran beliau untuk membela nasib orang Melayu khususnya pelajar-pelajar Melayu cukup kuat khususnya kerana telah berlaku peristiwa 13 Mei 1969. Salah-satu tindakan beliau adalah menemui Tun Hamdan Sheikh Tahir yang ketika itu menjawat jawatan Timbalan Kerua Pengarah Kementerian Pelajaran. Beliau telah mencadangkan kepada Tun Hamdan agar pengambilan pelajar-pelajar dibuat mengikut syarat atau merit. Syarat pengambilan yang ada sebelum itu ialah pelajar mesti lulus sekurang-kurangnya SPM Gred 2 dengan kredit dalam subjek Bahasa Inggeris, Matematik dan Bahasa Melayu.

Beliau telah berusaha mencadangkan supaya hanya kepujian dalam matematik dan Bahasa Melayu sahaja dijadikan syarat kemasukan dan tidak memasukkan kredit dalam Bahasa Inggeris. Ini selari dengan perubahan yang telah berlaku dalam sistem pendidikan menengah di mana Bahasa Melayu telahpun digunakan sebagai bahasa pengantar. Pada ketika itu, Menteri Pendidikan Malaysia adalah Abdul Rahman Yaakob dan beliau telah bersetuju dengan cadangan beliau . Kesannya, lebih ramai pelajar Melayu diterima memasuki UTM, dan dengan sendiri merubah komposisi pelajar di universiti itu untuk mencerminkan komposisi kaum yang sebenar.

Usaha beliau untuk membela pelajar-pelajar Melayu pada mulanya dipertikaikan oleh orang-orang bukan Melayu khususnya oleh pengajar dan pelajar. Tetapi tindakan beliau itu adalah telus dan terbuka kerana beliau mempunyai alasan yang kukuh mengapa sesuatu perubahan itu perlu dilakukan. Salah satu tujuannya ialah untuk membetulkan keadaan yang tidak seimbang yang pernah berlaku di bidang kejuruteraan itu.

Tan Sri Ainuddin Wahid juga amat marah dan tidak suka apabila ada orang lain atau tokoh-tokoh tertentu mengatakan bahawa pelajar atau pensyarah Melayu bodoh dan lemah dalam subjek Matematik, Sains dan Bahasa Inggeris. Beliau berpendapat, jika demikian hakikatnya maka kita harus bekerja keras berusaha untuk memajukan mereka dan bukannya sekadar mengatakan mereka bodoh atau lemah.

Banyak data yang menunjukkan orang-orang Melayu telah mampu dan boleh berjaya dalam sesuatu perkara. Contohnya, pada tahun 1990, didapati pelajar Melayu yang memasuki bidang kejuruteraan sudah melebihi 30%, dan apabila dikaji, kemasukan pelajar sejak tahun 1970 hingga kini, bilangan graduan dalam bidang Sains memang telah meningkat dan boleh dibanggakan Demikian juga, ramai pensyarah Melayu di institusi-institusi pendidikan tinggi tanahair telah memenangi hadiah penyelidikan dan penciptaan khususnya dalam pertandingan di peringkat antarabangsa.

Dalam ia berusaha dengan gigih untuk membetulkan situasi yang telah lama berlaku iaitu dari segi sedikitnya pelajar Melayu memasuki bidang kejuruteraan, Tan Sri Ainuddin tidak pula mengabaikan tanggungjawab untuk memantap dan memajukan kurikulum program pengajian dan sistem penilaian akademik di UTM. Beliau telah menjalin rangkaian (netivorks) dengan universiti-urdversiti terkenal di peringkat antarabangsa bertujuan memantapkan program pengajian, dan seterusnya mendapatkan pengiktirafan profesional.

Universiti-urdversiti itu juga membantu UTM dalam program latihan untuk tenaga pensyarah. Di bawah kepimpinannya, selaku Naib Canselor, beliau telah berusaha untuk menubuhkan Jabatan Petroleum, bagi melatih jurutera yang diperlukan berkelayakan dalam bidang tersebut. Ketika itu hampir tidak ada anak tempatan yang mahir dilatih dalam bidang ini, malahan bidang itu dirasakan begitu asing sekali.

Dengan menawarkan program petroleum, beliau berpandangan jauh kerana beliau menganggap apabila tenaga manusia telah dilatih maka hasil petroleum di negara boleh dieksploitasi dengan luas. Beliau mahu membuktikan bahawa potensi petroleum negara mampu berkembang maju di masa akan datang. Ternyata, pandangan beliau itu dibuktikan benar pada hari ini. Malaysia, melalui Petronas, sebenarnya adalah kaya dengan minyak, sedangkan syarikat yang ada pada masa itu, iaitu Esso dan Shell adalah syarikat milik bangsa asing

 

Kesimpulan

Tan Sri Ainuddin Wahid wajar menjadi model untuk dicontohi rakyat, beliau telah meninggalkan impak yang berpanjangan kepada institusi pendidikan terutama melibat bidang pengajian sains dan teknologi. Pada 28 Mei 2013, Tan Sri Ainuddin Wahid telah meninggal dunia di rumah anaknya di Taman Tun Razak, Ampang, Selangor, kira-kira 5.25 pagi ketika usia 84 tahun.

Rujukan

• Robiah Sidin.2005. Tokoh pendidikan Melayu. Bangi: Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA).
• Fatini Yaacob.2012. Ainuddin pejuang degil Melayu. Sekudai: UTM
• Tan Sri Dato Ainuddin Abdul Wahid - satu sejarah.1992. berita Unitek 5(7)september, UTM
• Biografi Naib Canselor UTM : Tan Sri Dato' Ainuddin Abdul Wahid.2004. Skudai: Universiti Teknologi Malaysia

Bibliografi Penulisan Oleh Ainuddin Abdul Wahid dan Mengenainya

Bil.	Judul	Penulis	Sumber
1	Etika kerja dalam Islam dan implikasinya dalam profesion perguruan	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2017	Dibentangkan di Bengkel Latihan Mengajar Antara Universiti Kali ke Empat, 7hb & 8hb Disember 1987
2	Innovatory approaches in education and training of engineers and higher technicians in Malaysia : case study on the University Teknologi Malaysia	Ainuddin Abdul Wahid	Presented at the Regional Meeting on Innovations and Training of Engineers and Higher Technicians, 23-26 August 1976, Seoul, Korea, (Regional Meeting on Innovations and Training of Engineers and Higher Technicians (1976 : Seoul, South Korea)
3	Ucapan Sultan Mahmud Iskandar Ibni Almarhum Sultan Ismail Ainuddin Abdul Wahid, Konvokesyen Universiti Teknologi Malaysia 1981 di Dewan Bangkulasi bangunan Parlimen : titahucapan D Y M M Tuanku Canselor dan ucapan Naib dan Pro-Canselor di upacara penyampaian ijazah dan diploma	Sultan Mahmud Iskandar Ibni Almarhum Sultan Ismail Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2013 Abdul Rahman Ya'kub, Universiti Teknologi Malaysia	Universiti Teknologi Malaysia
4	Masa depan pelajaran orang Melayu	Ainuddin Abdul Wahid	Kuala Lumpur : 1981, Dibentangkan di Kursus Politik Peringkat Kebangsaan Pergerakan Pemuda UMNO Malaysia, Alor Star, 12-13 Jun, 1981
5	Mengatasi kelemahan dan memperbanyakkan jumlah pelajar pelajar bumiputra dalam kursus sains dan teknik	Ainuddin Abdul Wahid	Kertaskerja Seminar mengenai Pengajaran dan Pengajian Sains dalam Bahasa Malaysia ( 1973 : Kuala Lumpur) Publication:Kuala Lumpur : Universiti Teknologi Malaysia KL, 1973
6	Pencapaian dalam bidang sains dan iktisas	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2018	Kuala Lumpur : [s.n.], 1979, Dibentangkan di Seminar Pendidikan Kebangsaan, UKM, Bangi, Jun 22-24, 1979
7	Pendidikan moral di zaman sains dan teknoloji	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2015
8	Perkembangan bahasa melayu dalam kejuruteraan	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2016	TR
9	Planning for productivity improvement and measurement	Ainuddin Abdul Wahid	National Workshop on Productivity (1982 : Kuala Lumpur)
10	Religion and national resilience	Ainuddin Abdul Wahid	Seminar on Religion as a Field of Study and Research (1981 : Jakarta)
11	Sains, teknologi dan penghayatan islam dalam pembangunan jenerasi Muslim Malaysia hari ini : kajian khusus University Teknologi Malaysia	Ainuddin Abdul Wahid	Dibentangkan di Seminar Islam di Pusat-pusat Pengajian Tinggi Asean, UKM, 1978
12	Technology : challenges, problems and prospect over the next quarter century in Malaysia	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2017	Photocopy Presented at the International Conference Malaysia in the year 2001 August 3-7, 1975
13	The role of higher educational institutions in meeting the manpower requirements of the building industry up to 1980, 1973	Ainuddin Abdul Wahid	Dibentangkan di "Seminar Industry Bangunan dan Pembangunan Negara di Malaysia, 29-30 September, 1973."edisi: Offset print
14	The university graduate as an educated individual : myth or fact	Ainuddin Abdul Wahid, Universiti Teknologi Malaysia
15	Ucapan Graduan kehormat Doktor Kejuruteraan Yang Berbahagia Tan Sri Dato Ainuddin Bin Abdul Wahid di upacara Konvokesyen Sabtu 12 September 1992 (Sesi Pertama)	Tan Sri Dato Ainuddin Bin Abdul Wahid
16	Ucapan Naib Canselor Y.B. Tan Sri Dato Ainuddin bin Abdul Wahid di upacara penyampaian Diploma, Ahad, 28hb Ogos, 1983	Sri Dato Ainuddin bin Abdul Wahid
17	Ucapan Naib Canselor Y.B. Tan Sri Dato Ainuddin bin Abdul Wahid di upacara penyampaian Ijazah, Sabtu 27hb Ogos 1983	Dato Ainuddin bin Abdul Wahid
18	Ucapan naib Canselor Yang Berbahagia tan Sri dato Ainuddin Bin Abdul Wahid diupacara konvokesyen Sabtu, 9 Disember, 1989 (Sesi Pertama)	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2020
19	Ucapan Naib Canselor Yang Berbahagia Tan Sri Dato' Ainuddin Bin Abdul Wahid, DiUapacara Penyampaian Diploma, Ahad 16hb September 1984 (Pagi)	Ainuddin Bin Abdul Wahid
20	Universiti dan pembangunan negara	Ainuddin Abdul Wahid	Kuala Lumpur : Kementerian Sains, Teknologi dan Alam Sekitar, 1978, Kertaskerja "Seminar Dasar dan Strategi Negara mengenai Sains dan Teknologi untuk Pembangunan,"Kementerian Sains, Teknologi untuk Pembangunan," Kementerian Sains, Teknologi dan Alam Sekitar, Kuala Lumpur, 13-15 Julai, 1978.
21	Wawancara juruhebah Zainal Din dengan Tan Sri Datuk Ainuddin Abdul Wahid, Naib Canselor UTM dan Datuk Paduka Datin Rafidah Abd Aziz, Menteri Perdagangan dan Perindustrian	Zainal Din	Wawancara di Radio Ibukota, 8.00 pagi 7hb. Sept. 1987
22	Biografi Naib Canselor UTM : Tan Sri Dato' Ainuddin Abdul Wahid	Universiti Teknologi Malaysia
23	Ucapan Naib Canselor Y.B. Tan Sri Dato' Ainuddin bin Abd. Wahid Di Upacara Konvokesyen UTM 1981 pada pagi Disember 12, 1981	Ainuddin bin Abd. Wahid
24	Cara meninggikan mutu kebolehan pemborong binaan bumiputra	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2013	Dibentangkan di Konvensyen Pemborong Binaan Bumiputra di Oditorium MARA, Kuala Lumpur, 18-19hb. Ogos, 1973 Juga terdapat dalam bentuk mikrofilem : mikrofilem 4991 ra
25	Innovation in technological education in a developing country - Malaysia	Ainuddin Abdul Wahid	International Association of University Presidents Conference (5th : 1978 : Tehran)
26	Ucapan Ainuddin Abdul Wahid, Konvokesyen Universiti Teknologi Malaysia 1978 di Dewan Bangkulasi bangunan Parlimen dan Dewan Besar UTM : penyampaian ijazah dan diploma serta ucapan Naib dan Pro-Canselor	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2013 Abdul Rahman Ya'kub, Universiti Teknologi Malaysia	Universiti Teknologi Malaysia
27	ucapan Konvokesyen Universiti Teknologi Malaysia 1980 di Dewan Bangkulasi bangunan Parlimen : ucapan Naib dan Pro-Canselor UTM di upacara penyampaian ijazah dan diploma	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2013 Abdul Rahman Ya'kub, Universiti Teknologi Malaysia	Universiti Teknologi Malaysia
28	ucapan Ainuddin Abdul Wahid Konvokesyen Universiti Teknologi Malaysia 1982 di Dewan Bangkulasi Bangunan Parlimen : Titah ucapan D Y M M Tuanku Canselor dan ucapan Naib Canselor diupacara penyampaian ijazah dan diploma	Sultan Mahmud Iskandar Ibni Almarhum Sultan Ismail Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2013	Universiti Teknologi Malaysia
29	Kumpulan ucapan, kertaskerja, dll. oleh Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid yang terkumpul di Perpustakaan UTM	Universiti Teknologi Malaysia	Sekudai : UTM
30	Masalah pembangunan negara	Ainuddin Abdul Wahid	Seminar Pembangunan Perbandaran & Wilayah dengan Tumpuan Khusus Kepada KETENGAH (1979 : Kuala Terengganu)
31	Mengenal diri	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2014	-TR
32	Meramaikan tenaga profesional Melayu : apa kata Ainuddin Wahid	Noritah Sulaiman	Petikan daripada Mastika, November 1987
33	Nilai-nilai Islam dalam institusi pentadbiran untuk pembangunan	Ainuddin Abdul Wahid & Universiti Teknologi Malaysia	Kertas kerja yang dibentangkan di Seminar Kebangsaan Konsep Pembangunan dalam Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, 1981
34	Pelajaran, latihan dan ugama	Ainuddin Abdul Wahid	Education -- Malaysia -- 1965-
35	Pencapaian dalam bidang sains dan iktisas	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2013	Dibentangkan di Seminar Pendidikan Kebangsaan, UKM, Bangi, Jun 22-24, 1979
36	Ucapan Perasmian Kursus Bina Insan UTM	Ainuddin Abdul Wahid	Kursus Bina Insan UTM (1986 : Genting Highlands)
37	Perkembangan bahasa melayu dalam kejuruteraan	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2013
38	Road maintenance in Peninsular Malaysia	Ainuddin Abdul Wahid	Paper presented at the International Road Federation Symposium on Road Construction, Maintenance and Related Subjects, 1982, World Trade Centre, Singapore
39	Tan Sri Dato Ainuddin b. Abdul Wahid - satu sejarah	UTM	berita Unitek 5(7)september ,utm
40	The importance of education for Muslim children in a multi-cultural society which is predominantly Christians	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2013	UKM
41	The influence of technician education on economic development	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2016
42	The university graduate as an educated individual : myth or fact	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2022
43	Ucapan Naib Canselor Berbahagia Tan Sri Dato' Ainuddin Bin Abdul Wahid diupacara Penyampaian Diploma, Ahad 23hb Ogos, 1987 (Sesi Kedua)	Tan Sri Dato' Ainuddin Bin Abdul Wahid
44	Ucapan Naib Canselor Tan Sri Dato' Ainuddin bin Abd. Wahid, di Upacara Penyampaian Diploma, Ahad 19 September 1982	Tan Sri Dato' Ainuddin bin Abd. Wahid
45	Ucapan Naib Canselor Y.B. Tan Sri Dato' Ainuddin bin Abd. Wahid Di Upacara Konvokesyen UTM 1981 pada pagi Disember 12, 1981	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2014, Universiti Teknologi Malaysia
46	Ucapan naib Canselor Yang Berbahagia Dr Muhammad Ridzuan Bin Haji Salleh di Upacara Konvokesyen Sabtu 14 September 1991 (Sesi pagi)	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2014, Universiti Teknologi Malaysia	TR
47	Ucapan Naib Canselor Yang Berbahagia Tan Sri Dato' Ainuddin bin Abdul Wahid Di upacara penyampaian Ijazah, Sabtu 15hb September 1984	Ainuddin bin Abdul Wahid
48	Ucapan Naib Canselor Yang berbahagia Tan Sri Dato Ainuddin Bin Abdul Wahid diupacara Konvokesyen Ahad 23 hb Ogos, 1987 (Sesi Pertama)	Ainuddin Bin Abdul Wahid
49	Ucapan Naib Canselor Yang Berbahagia Tan Sri Dato' Ainuddin Bin Abdul Wahid diupacara Konvokesyen Ahad, 11 September, 1988 (Sesi Pertama)	Ainuddin Bin Abdul Wahid
50	Ucapan Naib Canselor Yang berbahagia Tan Sri Dato' Ainuddin Bin Abdul Wahid diupacara Konvokesyen, Ahad 11 September, 1988 (Sesi Kedua)	Ainuddin Bin Abdul Wahid
51	Ucapan Naib Canselor Yang Berbahagia Tan Sri Dato' Ainuddin Bin Abdul Wahid diUpacara Konvokesyen, Sabtu 12 Oktober, 1985 (sesi pertama)	Ainuddin Bin Abdul Wahid
52	Ucapan naib Canselor yang Berbahagia Tan Sri Dato' Ainuddin Bin Abdul Wahiddiupacara Konvokesyen Sabtu, 9 Disember 1989 (Sesi Kedua)	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2021
53	Ulasan terhadap memorandum Persatuan Siswa Institut Teknoloji MARA yang bertajuk "Taraf universiti bagi Institut Teknologi MARA"	Ainuddin Abdul Wahid, Tan Sri, 1929-2014
54	Wawancara dengan Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid oleh Rosna Taib	Rosna Taib 1947-	Skudai : Universiti Teknologi Malaysia, [s. d]
55	Ke arah pembentukan sebuah masyarakat berdisiplin : antara keazaman sosial dan pelaksanaanya	YB Tan Sri Dato' Ainuddin Abdul Wahid --	Seminar Kebangsaan Disiplin Masyarakat dan Pembangunan Negara (1986 : UTM, Kuala Lumpur)/ Kuala Lumpur : Universiti Teknologi Malaysia, 1986
56	Ainuddin pejuang degil Melayu	Fatini Yaacob	Sekudai: Penerbit UTM,
57	Tokoh pendidikan Melayu	Robiah sidin	Bangi: Institut Alam dan Tamadun melayu(ATMA)

 

 

Pengenalan

Tan Sri Ainuddin Wahid merupakan tokoh yang berjasa dalam bidang pendidikan dan sangat memberi kesan yang positif kepada pembangunan pendidikan negara. Disebalik kejayaan ini beliau turut menerbitkan beberapa penulisan. Oleh itu, jadual 1 menunjukkan sebanyak 57 himpunan karya oleh Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid dan mengenainya. 49 daripadanya atau 86% adalah penulisan Tan Sri Ainuddin Wahid dan 8 buah atau 14% penulisan mengenai Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid. 49 judul tersebut adalah terdiri daripada kertas-kertas persidangan, seminar, buku dan ucapan serta kaset dialog wawancara beliau.

Kesemua penulisan tersebut diambil dari perpustakaan Perpustakaan Sultanah Zanariah, Universiti Teknologi Malaysia (UTM). Perpustakaan ini menyimpan paling banyak karya-karya Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid. Sebagai universiti yang paling lama beliau berbakti iaitu selama 20 tahun iaitu bermula dari tahun 1969 iaitu ketika beliau berusia 40 tahun dimana beliau telah dipinjamkan menjadi Pengetua Maktab Teknik Kuala Lumpur (MTKL).

Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid melakukan tranformasi dengan menukarkan nama dan taraf MTKL kepada Institut Teknologi Kebangsaan (ITK) pada 1972 sebelum ditukar kepada UTM pada 1975. Beliau mencurahkan khidmat baktinya selama 20 tahun tanpa rasa jemu sejak daripada MTKL bagi meningkatkan taraf sosio ekonomi anak Melayu sehingga tamat kerjayanya sebagai Naib Canselor UTM pada 1989. Oleh sepanjang beliau di sana, UTM banyak mengabdikan peulisan beliau sebagai khazanah perpustakaannya.

Rajah 1:Penulisan oleh Tan Sri Ainuddin Wahid dan mengenainya

 

Kesibukan dan komitmen penuh Tan Sri Ainuddin Wahid dalam kepimpinan dan pengurusan serta pentadbiran menyebabkan beliau kurang menghasilkan jurnal. Semasa hayatnya, beliau terlibat secara aktif dan profesional dalam bidang kejuruteraan, pendidik, pentadbir dan ahli korporat. Penglibatan ini sedikit sebanyak mempengeruhi jumlah penulisan beliau. Kecenderungan beliau adalah banyak kepada kemahiran dan kebolehan untuk memegang pelbagai jawatan dan tanggungjawab yang besar. Walau bagaimanapun, dalam kesibukan beliau mampu untuk menghasilkan beberapa penulisan yang membantu masyarakat umumya dan institut khasnya.

Oleh itu, jadual 1 menunjukkan tahun-tahun penerbitan penulisan-penulisan beliau dan mengenai beliau. Tahun pertama karya beliau yang dapat dikenalpasti adalah pada pada tempoh tahun 1961-1970 iaitu pada tahun 1964 yang bertajuk Perkembangan bahasa Melayu dalam kejuruteraan. Buku ini adalah berkaitan penggunaan bahasa Melayu dalam mengenali database. Hal ini selaras dengan kebimbangan beliau pada anak Melayu yang berkurangan dalam bidang kejuruteraan terutamanya.

Masalah utamanya ialah beliau bimbang sekiranya bilangan orang Melayu semakin berkurangan untuk menceburi bidang kejuruteraan kerana masalah bahasa. Dengan itu beliau memperkenalkan beberapa database yang digunakan dalam bidang kejuruteraan dalam bahasa Melayu sekaligus untuk membantu pelajar Melayu.

Seterusnya sekitar tahun 1971-1980 sebanyak 18 penerbitan dikenalpasti. Penerbitan tersebut terdiri daripada kertas kerja seminar dan buku hasil penulisan beliau. Antara judul nya adalah Mengatasi kelemahan dan memperbanyakkan jumlah pelajar pelajar bumiputra dalam kursus sains dan teknik (1973). Hal ini sejajar sewaktu beliau mula-mula dilantik sebagai Pengetua di Maktab Teknik pada tahun 1969 dan ketika ini juga berlaku peristiwa 13 Mei yang melibatkan pergaduhan kaum. Salah satu akibat peristiwa berdarah ini ialah orang-orang Melayu telah menuntut supaya mereka diberi lebih banyak peluang dalam pendidikan khususnya untuk membasmi kemiskinan hidup.

Dasar Ekonomi Baru (DEB) telah diperkenalkan oleh kerajaan dalam tahun 1970 berikutan peristiwa 13 Mei ini yang memberi tumpuan kepada dua objektif utama, iaitu membasmi kemiskinan dan penstrukturan semula masyarakat agar ketidakseimbangan ekonomi dan sosial antara kaum boleh diatasi. Salah satu saluran untuk membasmi kemiskinan itu ialah melalui pendidikan iaitu seberapa boleh orang-orang Melayu harus dibantu agar mereka meningkatkan keupayaan untuk sama-sama merebut peluang mengikuti pendidikan terutama di peringkat tinggi. Antara lain penulisan beliau ialah:

1. Pencapaian dalam bidang sains dan ikhtisas (1979)
2. Pendidikan moral di zaman sains dan teknologi (1976)
3. Technology:challenges, problems and prospect over the next quarter century in Malaysia (1975)

Seterusnya sekitar tahun 1981-990 pula menunjukkan peningkatan bilangan punulisan beliau iaitu sebanyak 29 buah atau 50.9 % dari jumlah keseluruhan. Penulisan dalam tempoh tahun ini adalah terdiri daripada 16 ucapan perasmian dan 13 kertas persidangan, jurnal dan majalah. Contohnya judul penulisan beliau adalah:

1. Etika kerja dalam Islam dan implikasinya dalam profesion perguruan(1987)
2. Masa depan pelajaran orang Melayu (1981)
3. Planning for productivity improvement and measurement (1982)
4. Religion and national resilience (1981)

Pada sekitar tahun 1991-2000 sebanyak 4 buah atau 7% daripada jumlah keseluruhan. Judul tersebut adalah terdiri daripada ucapan, biografi dan kertas persidangan. . Contohnya judul penulisan beliau adalah:

1. Perkembangan bahasa Melayu dalam kejuruteraan
2. Tan Sri Dato Ainuddin b. Abdul Wahid - satu sejarah
3. Ucapan Graduan kehormat Doktor Kejuruteraan Yang Berbahagia Tan Sri Dato Ainuddin Bin Abdul Wahid di upacara Konvokesyen Sabtu 12 September 1992 (Sesi Pertama)
4. Ucapan naib Canselor Yang Berbahagia Dr Muhammad Ridzuan Bin Haji Salleh di Upacara Konvokesyen Sabtu 14 September 1991 (Sesi pagi)

Manakala pada tahun 2001-2010 adalah sebanyak 4 judul atau 7%. Salah satu bahan tersebut adalah kaset temubual dengan Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid bersama Rosna Taib. Wawancara tersebut adalah mengenai peranan beliau sebagai pentadbir, pentabir kolej di UTM. Manakala dari tempoh tahun 2011 hingga sekarang adalah 1 judul iaitu Ainuddin pejuang degil Melayu (2012) oleh Fatini Yaacob. Buku ini merupakan satu-satunya penulisan biografi berbentuk buku yang dihasilkan oleh penulis untuk allahyarham Tan Sri Ainuddin Wahid.

 

Bidang penulisan 

Penulisan Tan Sri Ainuddin Wahid akan dianalisis berdasarkan bidang dan jenis penulisan. Penulisan beliau dikaitkan dengan pelajaran dan pekerjaan yang dilalui sepanjang kehidupan beliau. Tan Sri Ainuddin Wahid bukan sahaja melibatkan dirinya dalam bidang kejuruteraan secara aktif dan langsung sebagai seorang profesional, tetapi telah juga menabur bakti sebagai seorang pendidik, pentadbir dan ahli korporat.

Sebagai seorang individu, beliau mempunyai ciri-ciri tersendiri yang memberinya kemahiran dan kebolehan untuk memegang pelbagai jawatan dan tanggungjawab. Hal ini penyelidik mengaitkannya dengan penulisan-penulisan yang dihasilkannya. Walaupun tidak banyak tetapi setiap penulisannya cuba menjawab dan mengupas setiap isu yang berlaku tidak kira dalam pendidikan, sains teknologi, Islam mahupun sosial.

Penulisan jenis Biografi adalah terdiri dari 4 judul atau 7% dari jumlah keseluruhan dan ucapan serta wawancara adalah terdiri dari 23 judul. Judul jenis biografi adalah terdiri dari judul Biografi Naib Canselor UTM : Tan Sri Dato' Ainuddin Abdul Wahid (2004), Tan Sri Dato Ainuddin b. Abdul Wahid - satu sejarah (1992), Ainuddin pejuang degil Melayu (2012) dan Tokoh pendidikan Melayu 2005. Karya ‘Ainuddin Pejuang Degil’ merupakan karya berbentuk buku yang banyak menceritakan mengenai Tan Sri Ainuddin Wahid yang ditulis Datin Fatini Yaacob.

Biografi ini mendedahkan kedegilan Tan Sri Ainuddin Wahid dalam pekerjaannya untuk memajukan bangsa Melayu. Keutamaan beliau ialah bagi menggandakan jumlah lulusan dan profesional Melayu dalam semua bidang. Datin Fatini Yaacob memfokuskan kegilaan Tan Sri Ainuddin Wahid adalah dalam memberi kuota dan angka anak Melayu yang masuk ke universiti dan menumpukan masalah yang menimpa kepada anak bangsanya sehinggakan mengabaikan keperluan dirinya sendiri(Fatini Yaacob 2012).

Manakala yang lain adalah terdiri dari 5 bidang penulisan iaitu Islam, pendidikan, sosial, teknologi dan lain-lain.

Rajah 2: Bidang penulisan karya Tan Sri Ainuddin Wahid

Daripada rajah 2 tersebut bidang pendidikan adalah bidang paling tinggi iaitu 13 judul. Latar belakang Tan Sri Ainuddin Wahid serta ahli keluarganya ramai yang menjadi pendidik. Mereka ialah Rahmah binti Mohd. Hassan iaitu Ibunya, pernah bertugas sebagai seorang guru di Sekolah Melayu Teluk Anson, bapanya Abdul Wahid bin Badu, seorang Guru Besar lepasan Maktab Perguruan Matang, Perak, manakala datuknya adalah bekas seorang guru di Sekolah Melayu Teluk Anson, sekarang Teluk Intan.

Hal ini menyebabkan ciri-ciri seorang pendidik itu sememangnya telah lama terpendam dalam jiwanya. Sesungguhnya kerjaya beliau di bidang pendidikan merupakan sesuatu yang tidak pernah dirancang dengan teliti, sebaliknya seolah-olah sesuatu yang telah tersurat. Keadaan memaksanya memasuki kerjaya di bidang pendidikan dan keadaan jugalah yang menguji kebolehannya sebagai pentadbir kanan sebuah universiti. Semasa bekerja di JKR lagi beliau telah diarahkan menjadi Pengetua di Maktab Teknik oleh Tun Sambathan, Menteri di Kementerian Kerja Raya pada tahun 1969.

Arahan ini merupakan permulaan beliau terlibat dalam dunia pendidikan. Beliau telah Memperkenalkan Sistem Prelim bagi mengimbangi komposisi antara kaum di Maktab Teknik ini dalam usaha melahirkan lebih ramai jurutera Melayu dan merintis jalan kepada penubuhan dua kampus UTM di Kuala Lumpur dan Skudai, Johor Bahru yang sehingga kini sudah melahirkan kira-kira 124,000 graduan(Robiah Sidin 2005). Beliau telah menjadikan UTM sebagai pengeluar utama golongan profesional bumiputera dalam bidang kejuruteraan, senibina, juru ukur, guru sains dan matematik dan memperkenalkan mata pelajaran Pendidikan Islam/Moral di universiti dan menjadi individu pertama di Malaysia yang meletakkan lanskap universiti bercirikan Islam.

Antara judul penulisan beliau dalam bidang ini adalah:

1. Innovatory approaches in education and training of engineers and higher technicians in Malaysia : Case study on the University Teknologi Malaysia.(1976)
2. Mengatasi kelemahan dan memperbanyakkan jumlah pelajar pelajar bumiputra dalam kursus sains dan teknik(1973).
3. Pencapaian dalam bidang sains dan iktisas(1979).
4. Pendidikan moral di zaman sains dan teknoloji (1976)
5. Perkembangan bahasa Melayu dalam kejuruteraan (1994)

Kedua tertinggi adalah bidang sosial iaitu terdiri dari 7 judul. Judul tersebut adalah Road maintenance in Peninsular Malaysia (1982) dan oleh Noritah sulaiman ‘Meramaikan tenaga profesional Melayu : apa kata Ainuddin Wahid’ (1987). Antara yang dibincangkan adalah mengenai pengalamannya sewaktu berkerja di JKR selama 13 tahun iaitu sewaktu bermula 1956. Semasa pengalaman bekerja dengan JKR Tan Sri Ainuddin Wahid sering memerhati persekitarannya.

Beliau sendiri melihat deskriminasi bangsa yang berkerja di JKR iaitu kecilnya gologan Melayu di bidang itu. Sebagai golongan minoriti, orang Melayu tidak langsung mempunyai suara dalam proses membuat keputusan. Bangsa asing, khususnya orang Inggeris, Cina dan India yang mengetuai berbagai bidang kejuruteraan pada masa itu. Diskriminasi, penyelewengan dan penipuan berlaku seperti untuk mendapatkan kontrak malah melaksanakan projek yang kecil seperti untuk membuat jalan-jalan di kampung.

Contohnya ‘beliau masih ingat satu situasi pembinaan jalan raya di kampung, iaitu tentang ukuran dan bahan-bahan binaan yang digunakan adalah tidak mengikut piawai yang ditetapkan. Akibatnya, jalan-jalan yang dibina itu tidak tahan lama atau memenuhi spesikasi dan objektif sebenar. Tidak ramai yang tahu dan berani menyuarakan penyelewengan begini melainkan mereka seperti Tan Sri Ainuddin yang bersemangat nasionalis dan telah biasa dengan situasi diskriminasi serta sikap tidak jujur dari alam persekolahan lagi. Lagipun, pengetahuannya selaku seorang professional dan pengalarnannya di luar negara menjadikannya berani untuk mendedahkan situasi sebenar’ (Robiah sidin 2005).

Antara judul lain dalam bidang ini ialah:

1. Cara meninggikan mutu kebolehan pemborong binaan bumiputra (1973)
2. Masalah pembangunan negara (1979)
3. Mengenal diri (1980)
4. Ke arah pembentukan sebuah masyarakat berdisiplin : antara keazaman sosial dan pelaksanaanya (1986)
5. The influence of technician education on economic development (1975)
6. Ke arah pembentukan sebuah masyarakat berdisiplin : antara keazaman sosial dan pelaksanaanya (1986).

Ketiga tertinggi adalah bidang sains dan teknologi iaitu terdiri dari 5 judul. Bidang ini adalah berkait rapat dengan bidang kejuruteraan yang diminatinya dari kecil iaitu kejuruteraan. Semenjak dari kecil di sekolah rendah, beliau sudah mula menunjukkan minat dalam bidang kejuruteraan, walaupun pada ketika itu beliau belum memahami atau mengerti sepenuhnya apakah bidang kejuruteraan. Hal ini diperkukuhkan lagi apabila melanjutkan pelajaran ke England dalam jurusan Sains Kejuruteraan di University of Bristol.

Berkat usaha dan kegigihannya, pada tahun 1956, beliau telah berjaya mendapat Ijazah Bachelor of Science (B. Sc) dalam bidang kejuruteraan. Selain itu beliau juga mengambil kursus lain iaitu pada tahun 1961 hingga 1962, beliau telah mengikuti kursus khas lepasan ijazah dalam bidang Kejuruteraan Lebuhraya atau Kejuruteraan Jalan Raya dan Lalulintas di Ohio State University, Amerika Syarikat, melalui anugerah Fellowship of The International Road Federation, Washington.

Antara judul tersebut adalah:

1. Planning for productivity improvement and measurement (1982)
2. Technology : challenges, problems and prospect over the next quarter century in Malaysia (1975)
3. Innovation in technological education in a developing country – Malaysia (1978)
4. Pencapaian dalam bidang sains dan iktisas (1979)
5. Perkembangan bahasa Melayu dalam kejuruteraan (1964)

Keempat adalah bidang Islam yang terdiri dari dari 4 judul. Walaupun berlatarbelakangkan sekolah alirat barat dan sains beliau tidak pernah mengenepikan agama Islam. Asas-asas pendidikan agama diletakkan oleh keluarga terutama oleh nenek dan datuk. Konsep keseimbangan atau kesepaduan antara pendidikan sekular dan pendidikan kerohanian telah ditegaskan untuknya dari awal-awal lagi. Beliau sedaya upaya mengaitkan dengan setiap tindakan yang dilakukan dengan agama Islam.

Hal ini sejajar dengan pendidikan agama yang diterimanya dari sewaktu kecil lagi iaitu seperti dalam bentuk kelas mengaji Al-Quran dan kelas Fardhu Ain yang diadakan pada sebelah petang iaitu antara jam dua hingga empat. Dalam pada itu, datuk beliau (sebelah emaknya, yang membelanya setelah kematian ibunya), sememangnya orang yang beraliran agama. Beliau adalah Nazir di sebuah sekolah agama di Teluk Intan yang bergelar Madrasah Ihsaniah.

Datuknya mengajar anak-anak muda dan sering memberi ceramah-ceramah agama. Sejak kecil Tan Sri Ainuddin Wahid kerap mengikuti datuknya ke Madrasah tersebut sama ada untuk mengaji, bersembahyang, berbuka puasa, mendengar syarahan dan sebagainya. Dari sinilah tertanam nilai-nilai murni dan pengetahuan tentang agama dalam dirinya. Antara judul-judul tersebut adalah :

1. Etika kerja dalam Islam dan implikasinya dalam profesion perguruan (1987)
2. Sains, teknologi dan penghayatan islam dalam pembangunan jenerasi Muslim Malaysia hari ini : kajian khusus University Teknologi Malaysia (1978)
3. Nilai-nilai Islam dalam institusi pentadbiran untuk pembangunan (1981)
4. Religion and national resilience (1981)

Kelima adalah lain-lain adalah terdiri 1 judul iaitu Kumpulan ucapan, kertaskerja, dan lain-lain oleh Tan Sri Ainuddin Abdul Wahid yang terkumpul di Perpustakaan UTM (1989).

 

Kesimpulan

Sebagai kesimpulannya, Tan Sri Ainuddin Wahid adalah seorang tokoh Melayu yang terbilang dan besar sumbangan baktinya kepada negara dan bangsa. Walaupun tidak prolifik dalam penulisan namun idea dan sumbangannya merangkumi pelbagai isu semasa terutama melibatkan bangsa Melayu. Atas dorongan motivasi diri yang tidak pernah luntur dan semangat bahawa orang Melayu itu boleh berjaya terutama di bidang kejuruteraan, maka Tan Sri Ainuddin Wahid wajar menjadi contoh yang boleh diikuti oleh anak-anak muda.

Lebih-lebih lagi. Perjuagannya timbul pada zaman penjajahan, iaitu di masa peluang pendidikan untuk orang-orang Melayu begitu terhad lagi kompetitif dan diskriminasi sering berlaku oleh guru dan pensyarah daripada kalangan bangsa asing. Bagaimana beliau tabah mengharungi segala cubaan, ejekan dan kekangan untuk berjaya adalah sumber inspirasi yang besar ertinya untuk masyarakat Melayu. Baginya, kemajuan bangsa dan negara Malaysia adalah bergantung kepada rakyat yang berpendidikan tetapi pendidikan itu harus seimbang dalam memenuhi tuntutan dunia dan akhirat.

 

Bidang Pemikiran Dalam Karya

Idea dan pemikiran Tan Sri Ainuddin Wahid dalam pembangunan pendidikan negara adalah lebih terserlah berbanding bidang kejuruteraan iaitu bidang sains dan teknologi. Berlatangbelakangkan keluarga dalam bidang pendidikan telah menempias beliau dalam mendidik. Walaupun tidak menjadi seorang pendidik atau guru beliau merupakan pentadbir yang sangat gigih dalam membangunkan bangsanya terutama pelajar Melayu sains dan teknologi khasnya dan bangsa Melayu amnya. Semasa hayatnya, beliau terlibat secara aktif dan profesional dalam bidang kejuruteraan, pendidik, pentadbir dan ahli korporat.

Bidang pemikiran Tan Sri Ainuddin Wahid dalam karya-karyanya dibahagikan kepada 4 iaitu:

1. Pendidikan
2. Sains dan Teknologi
3. Islam
4. Sosial

 

Antara judul pemikiran penulisan dalam bidang pendidikan adalah:

1. Innovatory approaches in education and training of engineers and higher technicians in Malaysia : Case study on the University Teknologi Malaysia.(1976)
2. Mengatasi kelemahan dan memperbanyakkan jumlah pelajar pelajar bumiputra dalam kursus sains dan teknik(1973).
3. Pencapaian dalam bidang sains dan iktisas(1979).
4. Pendidikan moral di zaman sains dan teknoloji (1976)
5. Perkembangan bahasa Melayu dalam kejuruteraan (1994)

 

Antara judul pemikiran penulisan dalam bidang Sosial dan Teknologi adalah :

1. Planning for productivity improvement and measurement (1982)
2. Technology : challenges, problems and prospect over the next quarter century in Malaysia (1975)
3. Innovation in technological education in a developing country – Malaysia (1978)
4. Pencapaian dalam bidang sains dan iktisas (1979)
5. Perkembangan bahasa Melayu dalam kejuruteraan (1964)

 

Antara judul pemikiran penulisan dalam bidang Islam ialah :

1. Etika kerja dalam Islam dan implikasinya dalam profesion perguruan (1987)
2. Sains, teknologi dan penghayatan islam dalam pembangunan jenerasi Muslim Malaysia hari ini : kajian khusus University Teknologi Malaysia (1978)
3. Nilai-nilai Islam dalam institusi pentadbiran untuk pembangunan (1981)
4. Religion and national resilience (1981)

 

Antara judul pemikiran penulisan dalam bidang Sosial ialah:

1. Cara meninggikan mutu kebolehan pemborong binaan bumiputra (1973)
2. Masalah pembangunan negara (1979)
3. Mengenal diri (1980)
4. Ke arah pembentukan sebuah masyarakat berdisiplin : antara keazaman sosial dan pelaksanaanya (1986)
5. The influence of technician education on economic development (1975)
6. Ke arah pembentukan sebuah masyarakat berdisiplin : antara keazaman sosial dan pelaksanaanya (1986).

 

Keceriaan Tan Sri Ainuddin Wahid	Tan Sri Ainuddin wahid
Lambang UTM beserta moto hasil ilham Tan Sri Ainuddin wahid	Persandingan Tan Sri ainuddin dengan Puan sri Rahmah tahun 1958
Perpustakaan Teluk Intan adalah tempat Ainuddin menghabiskan masa sekolah dahulu(kini wajah baru)	Masjid Jamek Tan Sri Ainuddin wahid terletak di Taman Universiti, skudai Johor
Tan Sri Ainuddin dihadapan rumah	Tan Sri ainuddin hadir sebagai tetamu istimewa dalam majlis perasmian masjid
Tan Sri Ainuddin sedang berucap	Tan Sri Ainuddin wahid menandatangani kontrak bagi penerusan projek pembinaan fasa II Kampus UTM Skudai
Datin Fatinni yaakob(kanan bergambar dengan Tan Sri Ainuddin wahid)	Tan Sri Ainudin ketika sakit sakit