Khalijah Salleh

Profesor Dr Khalijah Salleh merupakan wanita Melayu pertama meraih ijazah sarjana muda dalam bidang fizik dan sering digelar ‘Srikandi Melayu’. Beliau menjadi perintis Melayu dalam pelbagai bidang dan keprintisannya adalah ingin membuktikan orang Melayu juga mampu berjaya. Selain itu, beliau juga merupakan ahli profesional Muslim yang ingin memajukan umat Islam menerusi da’wah dan juga bidang keilmuan dan amat fokus dalam setiap yang dilakukan. Dalm hidupnya beliau seorang yang berusaha dalam memajukan bidang keilmuan dan pendidikan serta memantapkan sains Islam dan aqidah umat.

Prof. Khalijah banyak menyertai persatuan dan kegiatan-kegiatan lain. Di antaranya ialah ahli di dalam Majlis Kebangsaan Integrasi Wanita dan Pembangunan, Yayasan Pembangunan Ekonomi Malaysia (YPEIM), Distingushee Fellow IKIM, Ahli Sigma-Xi Society, Ahli Akademi Sains Islam dan pengerusi Suruhanjaya Sains dan Teknologi NCWO. Professor juga merupakan salah seorang ahli persatuan ABIM atau Angkatan Belia Islam Malaysia yang bertugas untuk memperkenalkan dan memperjuangkan Islam sebagai satu cara hidup di seluruh dunia.

Wanita yang bertubuh kecil ini 'besar jiwanya' serta kaya dengan idea-idea yang bernas. Kegigihan serta keprihatinan beliau terhadap permasalah masyarakat dalam menghadapi cabaran sains dan teknologi jelas membuktikan ahli sains tidak hanya menjalan kajian di dalam makmal sahaja sebaliknya aspek-aspek sosial harus juga harus diambil kira. Bak katanya,"ibarat irama dan lagu yang tidak boleh dipisahkan, begitulah juga sains dan teknologi serta aspek sosial harus berkembang seiringan".

Di akhir fasa perjuangannya Allahyarhamah amat prihatin tentang keperluan memasyarakatkan sains di kalangan orang Melayu dan pentingnya hubungan sains dan aqidah serta sains sebagai ayat-ayat Allah swt.

Matlamat Professor ialah 'To be a Good Muslim' ( menjadi seorang Muslimah yang beriman). Professor menegaskan bahawa setiap perkara dilakukan hanya kerana Allah demi mencapai keredhaanNya di dunia dan di akhirat.

Pengenalan

Prof. Dr. Khalijah Salleh merupakan wanita Melayu pertama meraih ijazah sarjana muda dalam bidang fizik dan sering digelar srikandi Melayu.. Selain itu, beliau juga merupakan ahli profesional Muslim yang ingin memajukan umat Islam menerusi da’wah dan juga bidang keilmuan dan amat fokus dalam setiap yang dilakukan. Dalam hidupnya beliau seorang yang berusaha dalam memajukan bidang keilmuan dan pendidikan serta memantapkan sains Islam dan aqidah umat.

Beliau menjadi perintis Melayu dalam bidang sains dan kemasyarakatan dan keprintisannya adalah ingin membuktikan orang Melayu juga mampu berjaya. Bagi beliau sains da kemasyarakatan ibarat irama dan lagu yang tidak boleh dipisahkan, begitulah juga sains dan teknologi serta aspek sosial harus berkembang seiringan".

Latar Belakang

Prof. Dr. Khalijah Salleh merupakan seorang yang rajin, penyayang dan sentiasa merujuk sesuatu perkara berpandukan Al-Quran, hadis dan sunnah. Matlamat hidupnya ialah menjadi seorang Muslimah yang beriman (To be a Good Muslim). Beliau menegaskan bahawa setiap perkara dilakukan hanya kerana Allah demi mencapai keredhaanNya di dunia dan di akhirat.

Profesor Dr Khalijah Salleh di lahirkan di Kampung Baru, Kuala Lumpur pada 1 Februari 1945. Beliau merupakan anak kedua dari enam beradik. Bapanya bernama Mohd. Salleh  bin Hj Abdul Majid, seorang jurutera dan ibunya bernama Hajah Rahmah bt Hj Zainal Abidin, seorang guru. Adik beradiknya adalah bernama Kalsom, Zaidah, Mohd Sofian, Ahmad Ridzuan dan Jamiah.

Ibubapa beliau sering memberi galakan kepada beliau untuk menimba ilmu pengetahuan walaupun masyarakat ketika itu kurang memberi penekanan pendidikan kepada anak-anak perempuan. Keprihatinan ibu bapanya terhadap pentingnya pendidikan ke atas anak-anak jelas terbukti apabila Dr. Khalijah dimasukkan ke sekolah sejak berumur lima tahun lagi (Halimah Abdul Aziz 1995).

Professor Dr Khalijah Salleh berkahwin dengan Nik Abdul Aziz Nik Sulaiman pada tahun 1970. Ketika itu, beliau masih menuntut di Universiti Canteburg, England.  Suaminya adalah Timbalan Dekan Farmakologi Fakulti Perubatan di Universiti Kebangsaan Malaysia dan dilahirkan di negeri Kelantan pada tahun 1945. Perkenalan mereka di mulai ketika suaminya menghadiahkan sebuah Al-Quran kepadanya sebagai tanda persahabatan. Hasil perkahwinan mereka memperoleh 5 orang anak iaitu Nik  Lailatul Nur, Nik Ainul Baqiah, Nik Hanif Muzammil, Nik Ahmad Faruqi dan Nik Khairul Izzat.

Beliau adalah seorang ibu yang penyayang dan bertanggungjawab. Walaupun sibuk dengan urusan pejabat namun mempunyai masa untuk anak-anaknya dan hal ini menjadi faktor kejayaan kelima-lima anak beliau. Mereka telah dididik dan dibimbing dengan baik. Professor Khalijah juga merupakan seorang anak yang patuh kepada kedua ibu bapanya. Beliau juga sering membantu kluarganya sekiranya berada dalam kesusahan. Beliau tidak lupa untuk berziarah ke rumah adik-beradiknya.

Semasa kecil, beliau amat suka ke sekolah. Beliau gembira apabila mempelajari sesuatu dan seronok bertemu dengan rakan-rakan. Professor Dr Khalijah Salleh juga merupakan seorang yang peramah dan mudah dibawa berbincang. Oleh sebab itulah beliau mempunyai ramai kenalan. Professor juga amat gemar berbahas. Beliau dapat mencurahkan idea-idea bernas dan dapat berfikir dengan lebih kritis lagi.

Pendidikan

Prof. Dr. Khalijah memulakan zaman persekolahannya di Sekolah Perempuan Melayu Kampung Bharu, Kuala Lumpur dari tahun 1956 hingga 1958 yang terletak tidak jauh dari tempat kediamannya. Pada tahun 1959, beliau meneruskan pengajiannya ke Sekolah Menengah Tengku Kurshiah dari 1962 hingga 1963. Beliau kemudiannya menuntut di Convent Bukit Nanas.

Sewaktu di dalam tingkatan 3, beliau memperolehi 5A di dalam peperiksaan LCE pada tahun 1961. Dalam peperiksaan MCE pula, iaitu pada tahun 1963, beliau telah berjaya mendapat 11 agregat. Beliau telah memperolehi kredit 2 bagi matapelajaran Sains. Tetapi malangnya, keputusan bahasa Inggerisnya tidak begitu memberangsangkan dan ini telah menyebabkan keputusannya jatuh kepada Pangkat 2.

Dua tahun berikutnya, beliau ke Universiti Malaya dan mengambil jurusan fizik (Bachelor of Science in Physics) selama empat tahun dan berjaya memperoleh kelas kedua tinggi. Pada tahun 1970, beliau berjaya ke University of Kent, Canterbury di England untuk mengambil Masters di dalam fizik. Beliau kemudiannya ke Universiti California di Amerika Syarikat untuk mengambil PhD dalam Fizik Keadaan Pepejal atau Solid State Physics dan dianugerahkan Doktor falsafah oleh University of California Davis, Amerika Syarikat pada tahun1974.

1956-1958 : Sekolah Perempuan Melayu Kampung Bharu, Kuala Lumpur
1959-1963 : Sekolah Menengah Tengku Kurshiah
1964-1965 : Convent Bukit Nanas
1966-1970 : Universiti Malaya
1970-1972 : Universiti Cantebury, England
1973-1979 : Universiti California, Amerika

Pekerjaan

Prof. Dr. Khalijah disifatkan sebagai seorang yang tekun dan tegas dalam tugasnya. Beliau merupakan seorang yang tidak mengenal erti kalah dan sentiasa berjuang sehingga tercapai apa yang diingini. Prof. Dr. Khalijah merupakan bekas pensyarah Jabatan Fizik, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM). Beliau telah dilantik sebagai Felo Utama Bersekutu Hadhari bermula pada 22 April 2008 sehingga 22 April 2010.

Sepanjang beliau berkhidmat di Institut HADHARI, beliau bergiat aktif dalam penyelidikan, jaringan, penerbitan dan persidangan. Beliau adalah individu yang bertanggungjawab memperkenalkan Pendidikan Sains Tauhidik di UKM dan juga telah memperluaskan di peringkat antarabangsa, iaitu Indonesia.

Prof. Dr. Khalijah adalah berbeza degan ahli-ahli fizik yang kebiasaannya lebih menumpukan perhatian kepada kajian-kajian dalam makmal untuk meneroka penemuan-penemuan terbaru. Beliau lebih gemar mengkaji perhubungan sains dan masyarakat.

Selain menjadi pensyarah beliau turut terlibat dalam beberapa persatuan seperti menjadi pengerusi Lembaga Pengordinat Asian Physics Education Network ASPEN pada tahun 1997. Sebelum ini Prof. Dr. Khalijah hanyalah sebagai wakil Malaysia sahaja. Beliau kemudiannya dinaikkan pangkat menjadi Setiausaha pada tahun 1995. 3 tahun berikutnya, beliau telah dilantik menjadi pengerusi di atas komitmen yang memberangsangkan yang ditonjolkan beliau.

Antara organisasi lain ialah menjadi pengerusi Kumpulan Sejarah dan Falsafah Sains FSFG serta terlibat dalam Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM), Yayasan Dakwah Islamiah Malaysia (YADIM), Institut Kefahaman Islam Malaysia (IKIM), Pembangunan Ekonomi Malaysia (YPEIM), Ahli Sigma-Xi Society, Ahli Akademi Sains Islam dan pengerusi Suruhanjaya Sains dan Teknologi NCWO.

Penghargaan dan Penghormatan

Ketokohan Prof. Dr. Khalijah Salleh dalam perjuangannya untuk memartabatkan Sains dan Islam dan  Kemasyarakatan menyebabkan beliau seringkali di beri penghormatan untuk menyampaikan pelbagai ceramah, usrah, kuliah dan sebagainya. Antara undangan yang beliau terlibat adalah:

1. Menjadi juri di dalam Al-Kuliyyah, siri yang berteraskan agama Islam yang di keudarakan pada hari Jumaat di TV3.
2. Beliau juga telah dijemput oleh MHI di TV3 dan Selamat Pagi Malaysia (SPM) di RTM sebagai tetamu khas.
3. Professor juga telah ditemuramah oleh wartawan-wartawan dari majalah-majalah dan suratkhabar-suratkhabar tempatan.
4. Antaranya ialah majalah Al-Islam pada Ogos 1990, majalah Mingguan Wanita dan Utusan Pelajar pada 3 September 1970.
5.  Suratkhabar-suratkhabar tempatan pula terdiri daripada The New Strait Times, Berita Harian, Utusan Melayu, Mingguan Malaysia, Utusan Zaman dan The Star.

Manakala antara penghargaan-penghargaan yang diperolehi oleh beliau seperti:

1. Commonwealth Scholarship (1970-1972),
2. Biasiswa Pendidikan ( 66/67-69/70) dan
3. American Assosiation of University Woman (1974)

Rumusan

Sebagai kesimpulannya, Prof. Dr. Khalijah merupakan tokoh  yang gigih serta prihatin terhadap permasalahan masyarakat dalam menghadapi cabaran sains dan teknologi. Menurut beliau ahli sains tidak hanya menjalankan kajian di dalam makmal sahaja tetapi harus melihat masyarakat dan mengaitkan kedua-dua bidang ini. Selain itu, beliau turut menegaskan bahawa sesuatu itu hanya dapat dicapai dengan usaha dan ikhtiar.

Sekiranya tidak disertai dengan doa serta tawakkal kepada Allah, mungkin apa yang kita ingini tidak berjaya diperoleh. Di akhir fasa perjuangannya Prof. Dr.Khalijah amat prihatin tentang keperluan memasyarakatkan sains di kalangan orang Melayu dan pentingnya hubungan sains dan aqidah serta sains sebagai ayat-ayat Allah swt. Beliau telah meninggal 17 September 2011 bersamaan 19 Syawal 1432.

Rujukan

• Halimah Abdul Aziz. 1995. Dr. Khalijah Mohd.Salleh. Dewan Kosmik.jilid 3, bil.10.Hal:48-49
• Laupa Junus. Prof. Khalijah Ubah kaedah mengajar Fizik supaya lebih menarik. Estidotmy.16 April 2007
• Recognising leadership attributes of women. 1994. News straits times. 11th May

1. Bibliografi Penulisan Khalijah Salleh dan Mengenainya

Pengenalan

Prof. Dr. Khalijah telah menghasilkan pelbagai karya yang keseluruhannya adalah untuk menyampaikan ilmu-ilmu berkaitan sains, kemasyarakatan dan agama. Sebagai seorang pensyarah dan penyelidik yang bersungguh-sungguh dalam menyampaikan saranan dan impiannya beliau banyak menghasilkan penulisan laporan, artikel dan jurnal.

Analisis karya Prof. Dr. Khalijah  dilakukan dengan mengambil  maklumat penulisan di Perputakaan Tun Sri Lanang (PTSL), Perpustakaan Universiti Malaya, perpustakaan negara malaysia (PNM) Arkib Negara Malaysia (ANM) dan Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP). Daripada kajian penelitian ini didapati 114 karya yang ditulis oleh Prof. Dr. Khalijah dan mengenainya adalah sebanyak 114 judul sebagaimana boleh dilihat dalam jadual 1. Sebanyak 110 atau 96.5% karya adalah ditulis oleh Prof. Dr. Khalijah dan 4 lagi atau sebanyak 3.5 % dari jumlah keseluruhan adalah mengenainya.

Tahun-tahun Penerbitan

Prof. Dr. Khalijah banyak menyertai seminar, persidangan, bengkel, kursus, ceramah mahupun kolokium. Misalnya bagi tahun 1998, lebih dari sepuluh seminar disertainya. Antaranya adalah Seminar Kebangsaan Isu-isu Pendidikan Negara pada 27 November 1998, Pendidikan Fizik Sekolah Menengah Ke Arah Alaf ke-3 pada 22 November 1998, Seminar Wanita dan Perkembangan pada 9 Mei 1998 dan Program Budaya Ilmu ke-9 pada 13 Jun 1998. Prof. Dr. Khalijah juga turut menyertai bengkel-bengkel yang berunsurkan atau berkaitan dengan ajaran Islam seperti Wahdatul Helwa pada 15 Mei 1988 dan Seminar Pembudayaan Sains dan Matematik dalam Masyarakat Islam Masa Kini pada 31 Mei 1998.

Professor juga membabitkan diri dalam bidang penulisan. Antaranya ialah Laporan Satu Kajian Kes Pembelajaran Sains pada 1 Oktober 1998, Khalijah Mohd Salleh, Ramli Omar, Mohd Yusof, Prosiding Seminar Pendidikan Fizik untuk Masyarakat Industri 1998, Khalijah Mohd Salleh, Christine Sulton and Abd Aziz Tajuddin (Eds) Manual for Physics Writing for Publuc ASPEN Malaysia 1997 dan yang masih dalam penyelidikan ialah Khalijah Mohd Salleh dll Fizik di Industri dan di sekolah/ Laporan penyelidikan Kod UKM 45/92 (UNESCO) (1140) dan UKM 29/92. 

Bidang penulisan

Analisis bidang penulisan Prof. Dr. Khalijah  dibahagikan kepada 5 bidang penulisan iaitu sains, pendidikan, sosial, Islam dan biografi. Walaupun beliau berlatarbelakangkan bidang sains namun beliau lebih suka menggabungkan antara sains sosial dan sains dan agama. Beliau mengatakan bahawa ketiga-tiga bidang ini adalah mempunyai kaitan yang rapat. Berdasarkan Rajah 1 menunjukkan bidang-bidang penulisan Prof. Dr. Khalijah  iaitu bidang penulisan biografi 1 judul manakala selainnya adalah bidang islam 9 judul, pendidikan 36 judul, sains 48 judul dan sosial 20 judul.

Rajah 1: Bidang Penulisan

Bidang sains merupakan bidang paling banyak dihasilkan oleh  Prof. Dr. Khalijah iaitu sebanyak 48 judul atau 54% dari jumlah keseluruhan. Berlatarbelakangkan pendidikan dan kerjaya dalam bidang sains menyebabkan beliau banyak menghasilkan karya berkaitan bidang ini. Beliau banyak menyentuh masalah kurangnya hasil penulisan sains dan teknologi dalam bahasa Melayu sedangkan majoriti masyarakat kita bertutur dalam bahasa ini.

 Beliau seterusnya menyarankan graduan-graduan sains berpecah kepada cabang lain khususnya bidang penulisan dan menyebarkan ilmu pengetahuan ke dalam bentuk penulisan. Beliau amat berharap melalui ushanya ini, generasi muda akan terus memperjuangkan Islam dan memperkenalkannya di mata dunia. antara contoh artikel beliau dalam bidang sains ialah:

1. Sains dan masyarakat (1986)
2. Rethinking in physics education (1988)
3. Conceptual Framework of An Integrated Bachelor of Science Program (1955)
4. Paradigma sains moden dan pembangunan sumber manusia (1996)

Bidang pendidikan adalah terdiri dari 36 judul atau 41% dari jumlah keseluruhan .Beliau banyak mendorong minat setiap lapisan masyarakat di peringkat sekolah dan pelajar universiti serta orang ramai terhadap sains dengan kesedaran bahawa budaya sains dan teknologi terutamanya boleh dipupuk melalui pembacaan. Beliau menjawab soalan kenapa mata pelajaran sains sering dianggap susah adalah kerana sains adalah asing dalam budaya masyarakat kita sedangkan faktor sosial dan budaya ada pengaruhnya ke atas kebolehan kita untuk berfikiran sains dan teknologi.

Namun beliau tidak boleh meletakan sepenuhnya kesalahan kepada masyarakat kerana ia juga berkait rapat dengan sejarah. Selama satu abad kita ketingalan dalam sains dan teknologi. Zaman penjajahan dan kurikulum yang diwarisi daripada penjajah mempengaruhi tanggapan kita terhadap sains dan teknologi. Dalam menarik minat masyarakat dalam sains dan teknologi memerlukan peranan dua pihak iaitu ahli sains dan masyarakat.

Menurut beliau ahli sains perlu menghalusi kajian-kajian dalam dimensi sosial terhadap kemajuan sains dan teknologi manakala peranan masyarakat pula adalah  perlu menerima ajaran Islam yang menjadi penghalang kita daripada terlibat dalam sains dan teknologi. Ini kerana ada yang masih beranggapan sains bertentangan dengan Islam. Beliau menyatakan bukan mudah untuk mewujudkan masyarakat berbudaya sains dan teknologi kerana budaya tersebut tidak terdapat dalam masyarakat kita.

Peranan ibu-bapa adalah penting dan harus berpengetahuan dalam bidang ini. Pengetahuan ini harus disalurkan kepada anak-anak semenjak mereka masih kecik lagi. Masyarakat sering menganggap sains itu adalah sesuatu yang komplek dan penuh dengan pengiraan seperti matematik sedangkan kita mungkin tidak sedar bahawa proses sains itu berlaku di sekeliling kita. Contohnya, apabila memasak nasi, menjerang air, memetik suis lampu atau periuk elektrik dan sebagainya adalah proses-proses sains.

Contoh judul dalam bidang ini ialah:

1. Konsep asas pendidikan bagi pelajar Fizik (1988)
2. Metod pengajaran dan pembelajaran dalam KBSR: amalan masa kini dan cadangan (1990)
3. slamic thought and Its Implications Towards Science and Science Education(1990)
4. Social Dimension in Physics Education (1990)
5. Pelaksanaan ke arah kecemerlangan akademik pelajar (1991)
6. Pendidikan tinggi sains : ke arah reformasi pendidikan (1992)

Bidang sosial adalah terdiri dari 20 judul atau 22.8% dari jumlah keseluruhan. Prof. Dr. Khalijah banyak membincangkan mengenai isu wanita. Bagi beliau seseorang wanita tidak perlu hanya tinggal dirumah semata-mata. Beliau menolak pandangan Prof. Emeritus dr. Ainuddin Wahid yang banyak mewarwarkan pandangan bahawa wanita lebih duduk dirumah dan tidak bekerja. Antara penulisan beliau dalam bidang ini ialah:
 

1. Knowledge and women (1983)
2. Peranan dan permasaalahan siswazah wanita dalam pembangunan.(1983)
3. The social and human dimensions of science education (1983)
4. Pemasyarakatan sains: satu proses evolusi spontan atau perencanaan (1992)
5. Wanita dan alam perjuangannya (1994)
6. Developing a Scientific Society: Thoughts and Reflections,(1995)
7. Developing Training for Trainers’ Package: Gender Sensitization and Gender Perspective in Development Planning, Women’s Affairs Division (HAWA)(1996)

Bidang Islam adalah terdiri 9 judul atau 10% dari jumlah keseluruhan. Prof. Dr. Khalijah merupakan ahli profesional Muslim yang ingin memajukan umat Islam menerusi da’wah dan juga bidang keilmuan. Pelbagai organisasi keilmuan islam yang dimasukinya dan matlamatnya ingin menumbangkan ilmu pendidikan sains selaras dengan agama. Antara karya beliau dalam bidang ini adalah:

1. Islamic values in development based on science & technology (1985)
2. Challenges faced by the Muslim ummat in modern society(1986)
3. Islamic methods and it implications towards the practices of science.(1988)
4. Islamic Methods and it Implications towards the Practices of Science.(1988)
5. Values & Decision Making: A Muslim Perspective.(1995)
6. Pendidikan sains berteraskan tauhid (2011)

Penulisan biografi adalah terdiri dari 1 judul daripada jumlah keseluruhan.

1. Dr. Khalijah Mohd. Salleh

Rujukan

• Halimah Abdul Aziz. 1995. Dr. Khalijah Mohd.Salleh. Dewan Kosmik.jilid 3, bil.10.Hal:48-49
• Laupa Junus. Prof. Khalijah Ubah kaedah mengajar Fizik supaya lebih menarik. Estidotmy.16 April 2007
• Recognising leadership attributes of women. 1994. News straits times. 11Mei

Bidang Pemikiran Dalam Karya

Idea dan pemikiran Prof. Dr Khalijah Salleh dalam sains tulen, sosial dan Islam. Ketiga-tiga elemen ini dapat dilihat dalam pelbagai karya dan kertas projek yang dihasilkan. Walaupun Prof. Dr Khalijah Salleh berlatarbelakang pendidikan dan kerjaya dalam bidang sains tulen namun beliau menerapkan elemen sains sosial serta agama dalam perjuangannya.

Bidang pemikiran Prof. Dr Khalijah Salleh dalam karya-karyanya dibahagikan kepada 4 iaitu:

1. Sains
2. Pendidikan
3. Islam   
4. Sosial

Antara judul pemikiran penulisan dalam bidang sains  adalah:

1. Sains dan masyarakat (1986)
2. Rethinking in physics education (1988)
3. Conceptual Framework of An Integrated Bachelor of Science Program (1955)
4. Paradigma sains moden dan pembangunan sumber manusia (1996)

Antara judul pemikiran penulisan dalam bidang pendididikan adalah :

1. Konsep asas pendidikan bagi pelajar Fizik (1988)
2. Metod pengajaran dan pembelajaran dalam KBSR: amalan masa kini dan cadangan (1990)
3. slamic thought and Its Implications Towards Science and Science Education(1990)
4. Social Dimension in Physics Education (1990)
5. Pelaksanaan ke arah kecemerlangan akademik pelajar (1991)
6. Pendidikan tinggi sains : ke arah reformasi pendidikan (1992)

Antara judul pemikiran penulisan dalam bidang Islam ialah :

1. Islamic values in development based on science & technology (1985)
2. Challenges faced by the Muslim ummat in modern society(1986)
3. Islamic methods and it implications towards the practices of science.(1988)
4. Islamic Methods and it Implications towards the Practices of Science.(1988)
5. Values & Decision Making: A Muslim Perspective.(1995)
6. Pendidikan sains berteraskan tauhid (2011)

Antara judul pemikiran penulisan dalam bidang Sosial ialah:

1. Knowledge and women (1983)
2. Peranan dan permasaalahan siswazah wanita dalam pembangunan.(1983)
3. The social and human dimensions of science education (1983)
4. Pemasyarakatan sains: satu proses evolusi spontan atau perencanaan (1992)
5. Wanita dan alam perjuangannya (1994)
6. Developing a Scientific Society: Thoughts and Reflections,(1995)
7. Developing Training for Trainers’ Package: Gender Sensitization and Gender Perspective in Development Planning, Women’s Affairs Division (HAWA)(1996)